Gıda alerjisi belirtileri bebeklerde ve çocuklarda daha sık görülür, ancak her yaşta görülebilir. Yıllardır yediğiniz yiyeceklere olan alerji bile sonradan ortaya çıkabilir. Vücudun bağışıklık sistemi, enfeksiyonlara ve diğer tehlikelere karşı iyi sağlıkla mücadele ederek sizi sağlıklı tutar. Bir gıda alerjisi reaksiyonu, bağışıklık sisteminiz bir gıdaya veya gıdadaki bir maddeye aşırı tepki gösterdiğinde, bunu bir tehlike olarak tanımlayarak ve koruyucu bir yanıtı tetiklediğinde ortaya çıkar.

Gıda Alerjisi Belirtileri

Gıda alerjisi belirtileri, hafif ile şiddetli arasında değişebilir. Bir kerede sadece hafif semptomları tetikleyen bir gıda, başka bir zamanda daha şiddetli semptomlara neden olabilir. En şiddetli alerjik reaksiyon, nefes almayı zorlaştıran, kan basıncında düşüşe ve kalp atış hızında problemlere neden olabilen alerjik reaksiyon olan anafilaksidir.

Alerjik bir yapıya sahipseniz anafilaksi hakkında daha detaylı bilgi için Anafilaksi Nedir? Anafilaktik Şok Belirtileri yazımızı da okumak isteyebilirsiniz.

Herhangi bir gıda, olumsuz bir reaksiyona neden olabilirken, 7 çeşit gıda, tüm reaksiyonların yaklaşık yüzde 90'ını oluşturur. Gıda alerjisi yapan besinler şu şekildedir:

• Yumurta
• Süt
• Yer fıstığı
• Balık
• Kabuklu deniz ürünleri
• Buğday
• Soya

Susam ve hardal tohumları içeren bazı tohumlar da yaygın besin alerjisi tetikleyicileridir ve bazı ülkelerde önemli bir alerjen olarak kabul edilir. Alerjik reaksiyonun belirtileri, deriyi, gastrointestinal sistemi, kardiyovasküler sistemi ve solunum sistemini içerebilir. Aşağıdaki yollardan bir veya daha fazlasıyla yüzeye çıkabilirler:

• Kusma veya mide krampları
• Kurdeşen
• Nefes darlığı
• Hırıltı
• Tekrarlayan öksürük
• Şok veya dolaşım bozukluğu
• Dilin şişmesi
• Cildin soluk veya mavi rengi
• Baş dönmesi veya baygınlık hissi

Gıda ile ilgili çoğu semptom, yutulmasından iki saat sonra meydana gelir. Bazı nadir durumlarda, reaksiyon dört ile altı saat veya daha uzun süre gecikebilir. Gecikmiş reaksiyonlar, tipik olarak, gıda alerjisinin bir belirtisi olarak egzama geliştiren çocuklarda görülür.

Diğer bir tür gecikmiş gıda alerjisi reaksiyonu, proteini indükleyen enterokolit sendromundan (FPIES), genellikle süt, soya, belirli tahıllar ve bazı katı gıdaların tüketilmesinden sonra iki ile altı saat arasında meydana gelen ciddi bir gastrointestinal reaksiyondan kaynaklanır. Çoğunlukla bu yiyeceklere ilk defa maruz kalan veya sütten kesilen bebeklerde görülür. FPIES sıklıkla tekrarlayan kusmayı içerir ve dehidrata yol açabilir. Bazı durumlarda, bebeklerde gıda alerjisi reaksiyonu nedeniyle kanlı ishal gelişir. Semptomlar viral bir hastalığa veya bakteriyel enfeksiyona benzediğinden, FPIES tanısı gecikebilir. FPIES, tedavi edilmesi gereken tıbbi bir acil durumdur.

Belli yiyecekleri yedikten sonra semptomlar yaşayan herkesin bir gıda alerjisi yoktur ya da bu gıdadan tamamen uzak durması gerekmez. Örneğin, bazı insanlar çiğ veya pişmemiş bir meyve veya sebze yedikten sonra kaşıntı yaşarlar. Bu, oral alerji sendromu polenlerden kaynaklanan bir reaksiyona işaret edebilir. Bağışıklık sistemi, gıdadaki polen ve benzer proteinleri tanır ve buna alerjik bir tepki verir.

Bir gıda alerjisi teşhisi konduğunda , en etkili tedavi yiyeceklerden kaçınmaktır. Çocuklarda gıda alerjisiyle en çok ilişkili olan gıdalar şunlardır:

• Süt
• Yumurta
• Yer fıstığı

Yetişkinlerde en yaygın görülen gıda alerjenleri şunlardır:

• Meyve ve sebze poleni (oral alerji sendromu)
• Fıstık ve fındık
• Balık ve kabuklu deniz ürünleri

Belirli bir yiyeceğe alerjisi olan kişiler potansiyel olarak ilgili gıdalara tepki gösterebilir. Bu tip durumlara çoklu gıda alerjisi adı verilmektedir. Öyle ki karides alerjisi olan kişi yengeç ve ıstakoz için de tepki verebilir. Yer fıstığına alerjisi olan kişi ceviz, badem ve kaju fıstığı gibi yemişlere tepki verebilir.

Gıda Alerjisi Tanısı

Gıda alerjisi, tetikleyici yiyecekler her yenildiğinde genellikle bir çeşit reaksiyona neden olur. Semptomlar insandan insana farklılık gösterebilir ve her reaksiyonda her zaman aynı semptomları yaşayamayabilirsiniz. Gıda alerjisi reaksiyonları deriyi, solunum sistemini, gastrointestinal sistemi ve kardiyovasküler sistemi etkileyebilir. Bir sonraki reaksiyonun ne kadar şiddetli olabileceğini tahmin etmek imkansızdır ve gıda alerjisi olan tüm hastalar, epinefrin (adrenalin) ile tedavi edilen potansiyel olarak ölümcül bir reaksiyon olan anaflaksi riski hakkında dikkatli bir şekilde bilgilendirilmelidir.

[su_note note_color="#e31f3f" text_color="#ffffff" radius="9"]Gıda alerjileri her yaşta gelişebilir, ancak en erken çocukluk döneminde görülmesi yaygındır. Bir gıda alerjisinden şüpheleniyorsanız, doktora başvurun.[/su_note]

Tanı koymak için, tıbbi geçmişiniz ve semptomlarınız hakkında ayrıntılı sorular sorulacaktır.  Tıbbi geçmiş sonrasında, alerjinin vücudunuzda gıdaya özgü immünoglobulin E (IgE) antikorlarının bulunup bulunmadığını belirten cilt testleri  veya kan testleri istenebilir.

Cilt testleri yaklaşık 20 dakika içinde sonuç verir. Küçük bir miktar besin alerjeni içeren bir sıvı kolunuz veya sırtınıza enjekte edilir. Ağrılı olmayan, ancak rahatsız edici olabilen test, şüpheli allerjenin yerleştirildiği yerde bir sivrisinek ısırığının gelişmesi durumunda pozitif kabul edilir.

Deri testlerinden biraz daha az kesin olan kan testleri, test edilen spesifik yiyeceklere IgE antikorunun miktarını ölçer. Sonuçlar tipik olarak yaklaşık bir hafta içinde bulunur ve sayısal bir değer olarak rapor edilir.

Gıda Alerjisi Yönetimi ve Tedavisi

Gıda alerjisini yönetmenin birincil yolu, size sorun yaratan yiyecekleri tüketmekten kaçınmaktır. Gıda ürünlerinin içerik etiketlerini dikkatlice kontrol edin ve kaçınmanız gereken şeylerin başka isimler tarafından bilinip bilinmediğini öğrenin. Gıda alerjisi tedavisi söz konusu olduğunda diğer alerji türleri gibi tedavi yöntemleri mevcut değildir. Kişinin alerjisi olan yiyecekleri tüketmekten kaçınması gerekir. Acil bir durumda ilaç tedavisi ile müdahale etmek mümkündür.

Gıda alerjisi olan birçok insan, durumlarının kalıcı olup olmadığını merak eder. Kesin bir cevap yoktur. Süt, yumurta, buğday ve soya alerjileri zamanla ortadan kalkarken, yer fıstığı, balık ve kabuklu deniz ürünleri alerjileri yaşam boyu sürmektedir.  Restoranlarda yerken dikkatli olun. Garsonlar menüdeki her yemeğin içeriğini her zaman bilmeyebilir.

Çocuklarda Gıda Alerjisinin Yönetimi

Ölümcül gıda alerjisi reaksiyonları okulda veya ev dışındaki diğer yerlerde meydana gelebileceğinden, yiyecek alerjisi olan bir çocuğun ebeveynlerinin, çocuğun okulunun yazılı bir acil eylem planına sahip olduğundan emin olmaları gerekir. Plan, gıda alerjilerinin önlenmesi, tanınması ve yönetilmesi ile ilgili talimatlar vermelidir. Çocuğunuza enjektör reçete edilmişse, siz ve çocuğunuzu denetlemekten sorumlu olanların bunu nasıl kullanacağını anladığınızdan emin olun.