Yeme bozuklukları söz konusu olduğunda, bu durumun bir yaşam tarzı tercihi olduğuna dair yaygın bir görüş vardır. Ancak yeme bozukluğu nedir sorusuna cevap verdikten sonra bunun böyle olmadığı anlaşılabilir. Yeme bozuklukları aslında bir kişinin yeme davranışlarında ciddi rahatsızlıklara neden olan ve genellikle ölümcül hastalıklardır. Yiyecek, vücut ağırlığı ve şekli ile ilgili saplantılar da bir yeme bozukluğuna işaret edebilir. Yaygın yeme bozuklukları türleri söz konusu olduğunda anoreksiya nervoza, bulimiya nervoza ve tıkanırcasına yeme bozukluğu (binge) olarak 3 farklı şekilde ortaya çıkabilir.

Yeme Bozukluğu Nedir?

Yeme bozuklukları, düzensiz beslenme alışkanlıkları, vücut ağırlığı veya şekli ile ilgili ciddi sıkıntı ve endişe ile karakterize edilen hastalıkları tanımlar.

Yeme bozuklukları, bir bireyin sağlığına eninde sonunda zarar verebilecek yetersiz veya aşırı gıda alımını içerebilir. En sık görülen yeme bozuklukları arasında anoreksiya nervoza, bulimiya nervoza ve binge yeme bozukluğu yer alır. Yeme bozuklukları hem kadınları hem de erkekleri etkiler.

Yeme bozuklukları yaşamın herhangi bir aşamasında gelişebilir, ancak genellikle genç yaşlarda veya genç erişkinlikte görülür. Tıbbi bir hastalık olarak sınıflandırılmış, uygun tedavi, belirli yeme bozuklukları tiplerinin çoğu için oldukça etkili olabilir.

Bu durumlar tedavi edilebilir olsa da, semptomlar ve sonuçları ele alınmazsa zararlı, ilerleyen aşamalarda ise ölümcül olabilir. Yeme bozuklukları sıklıkla anksiyete bozuklukları, maddenin kötüye kullanımı veya depresyon gibi diğer durumlarla birlikte bulunur.

Yeme Bozukluğu Türleri

Yeme bozukluğu çeşitleri söz konusu olduğunda 3 farklı durum vardır ve şu şekildedir:

Anoreksiya Nervoza

Anoreksiya nevroza yeme bozukluğundan muzdarip olan erkek ya da kadın, tipik olarak, kilo alma, sağlıklı bir vücut ağırlığını koruma ve vücut imajının gerçekçi olmayan bir algısını sürdürmeyi reddetme korkusuna sahip olacaktır. Anoreksiya nervozaya sahip birçok insan, tükettikleri yiyecek miktarını şiddetli bir şekilde sınırlandırır ve kendilerini çok zayıf olduklarında bile aşırı kilolu olarak görürler. Anoreksi, beyin hasarı, çoklu organ yetmezliği, kemik kaybı, kalp rahatsızlıkları ve infertilite (kısırlık) gibi zararlı etkilere sahip olabilir. Bu hastalığı olan kişilerde ölüm riski diğerlerine oranla daha yüksektir.

Bulimia Nervoza

Bulimia nevroza ya da bulimia yeme bozukluğu tekrarlanan binge yeme bozukluğu ile karakterizedir. Bunu takiben zorla kusmayı, aşırı egzersizi ya da laksatiflerin veya diüretiklerin aşırı kullanımını telafi eden davranışları takip eder. Bulimia'dan muzdarip olan kadın ve erkekler, kilo alma korkusundan muzdarip olmakla beraber bedenlerinin büyüklüğü ve şekli nedeniyle çok mutsuz hissedebilirler. Tıkınırcasına yeme ve temizleme döngüsü genellikle gizli olarak yapılır, utanç duygusu, suçluluk duygusu ve kontrol eksikliği yaratır. Yeme bozukluklarının ortaya çıkardığı hastalıklar nelerdir sorusuna, bu tip yeme bozukluğunda gastrointestinal problemler, ciddi dehidratasyon ve elektrolit dengesizliğinden kaynaklanan kalp sorunları cevabı verilebilir.

Binge (Tıkanırcasına) Yeme Bozukluğu

Binge yeme bozukluğundan muzdarip kişiler sık ​​sık yeme işlevinin kontrolü kaybetmektedir. Bununla birlikte, bulimia nervozadan farklı olarak, binge yeme bozukluğu arındırma, oruç tutma veya aşırı egzersiz gibi telafi edici davranışlarla takip edilmez. Bu nedenle, tıkanırcasına yeme bozukluğundan musdarip birçok insan, obez olabilir ve kardiyovasküler hastalık gibi diğer durumları geliştirme riskine sahip olabilir. Bu bozuklukla mücadele eden erkek ve kadınlar, yeme bozukluğunun daha da ilerlemesini etkileyebilecek olan aşırı yeme-içme ile ilgili olarak yoğun bir suçluluk, sıkıntı ve utanç duygusu yaşayabilirler.

Yeme Bozukluklarının Nedenleri

Yeme Bozuklukları, karmaşık bozukluklardır. Her ne kadar yeme bozukluklarının kesin nedeni bilinmese de, genellikle bu hastalıkların gelişimine biyolojik, psikolojik veya çevresel anormalliklerin bir kombinasyonunun katkıda bulunduğuna inanılmaktadır. Biyolojik faktörler örnekleri şunlardır:

• Düzensiz hormon fonksiyonları
• Genetik (yeme bozuklukları ve bireyin genleri arasındaki bağ hâlâ çok araştırılmaktadır, ancak genetiğin hikayenin bir parçası olduğunu biliyoruz)
• Beslenme eksiklikleri

Psikolojik faktörlerin örnekleri şunlardır:

• Negatif vücut görüntüsü
• Zayıf benlik saygısı

Yeme bozukluklarının ortaya çıkmasına katkıda bulunacak çevresel faktörlerin örnekleri şunlardır:

• İşlevsel olmayan aile dinamiği
• Bale gibi zayıflığı ve kilo kaybını destekleyen meslekler
• Geliştirilmiş performans için yağsız bir bedenin korunmasına vurgu yapılan estetik odaklı spor (kürek çekme, dalış, jimnastik, güreş ve uzun mesafe koşu vb.)
• Çocukluk çağında cinsel taciz ve ağır travma gibi çocukluk çağı travmaları
• Arkadaş ve iş arkadaşları arasında kültürel veya akran baskısı
• Stresli yaşam değişiklikleri

Yeme Bozukluğu Risk faktörleri

Yeme bozuklukları sıklıkla genç yaşlarda veya genç erişkinlikte görülür, ancak çocukluk döneminde veya daha sonraki yaşamda da gelişebilir. Bu bozukluklar her iki cinsiyeti de etkilemektedir, ancak kadınlarda oranlar erkeklerden daha yüksektir. Yeme bozukluğu olan kadınlar gibi, erkekler de çarpık bir vücut imajı duygusuna sahiptir. Örneğin, erkeklerde daha kaslı hale gelme ile ilgili aşırı endişe ile işaretlenmiş bir bozukluk türü olabilir.

Araştırmacılar yeme bozukluklarının genetik, biyolojik, davranışsal, psikolojik ve sosyal faktörlerin karmaşık bir etkileşiminden kaynaklandığını buluyorlar.  Beyin görüntüleme çalışmaları da yeme bozukluklarının daha iyi anlaşılmasını sağlamaktadır. Örneğin, araştırmacılar, sağlıklı kadınlarla karşılaştırıldığında yeme bozukluğu olan kadınlarda beyin aktivitesi modellerinde farklılıklar bulmuşlardır. Bu tür araştırmalar, yeme bozukluklarının yeni tanı ve tedavi araçlarının geliştirilmesine yardımcı olabilir.

Yeme Bozukluğunun Belirtileri Nelerdir?

Yeme bozukluğundan musdarip bir erkek ya da kadın, bazı belirtiler ve semptomları gözlemleyebilir. Yeme bozukluğu belirtileri şu şekildedir:

• Zayıf olmasına rağmen kronik diyet alışkanlığı
• Sabit ağırlık dalgalanmaları
• Kalori ve yemeklerin yağ içeriği ile ilgili takıntı
• Yiyecekleri küçük parçalara ayırmak, tek başına yemek veya yiyecek saklamak ritüel biçimlerini tekrarlamak
• Yiyecek, yemek tarifleri ya da yemek pişirme dair sürekli takıntı hali
• Depresyon
• Sosyal fonksiyonlar, aile ve arkadaşlardan uzaklaşmak, kendini toplumdan soyutlamak

Yeme Bozukluğu Tedavisi

Bu durumların ciddiyeti ve karmaşıklığı nedeniyle, yemek bozukluklarında uzmanlaşmış kapsamlı ve profesyonel bir tedavi ekibi iyileşmenin sağlanmasında temeldir. Yeme bozukluğu tedavisi söz konusu olduğunda, tedavi planları, bir erkeğin ya da kadının sağlığının ve refahlarının iyileştirilmesinde karşılaşabilecekleri ve çoğu zaman bireysel ihtiyaçları karşılamak üzere şekillendirdikleri birçok kaygıyı ele almak için kullanılmaktadır.

Bir yeme bozukluğunun tedavisi genellikle aşağıdakilerden bir veya daha fazlasından oluşur:

Yeme bozukluklarının tedavisinde en yüksek endişe, yeme bozukluğu olan davranışların bir sonucu olabilecek herhangi bir sağlık sorununu ele almaktır.

Beslenme: Bu, ağırlık restorasyonu ve stabilizasyonu, normal yeme için rehberlik ve bireyselleştirilmiş bir yemek planının entegrasyonunu içerir.

Terapi: Birey, aile ya da grup gibi farklı psikoterapi biçimleri, yeme bozukluklarının altta yatan nedenlerinin ele alınmasında yardımcı olabilir. Terapi temel bir tedavi yöntemidir, çünkü iyileşme sürecinde kişiye travmatik yaşam olaylarını ele alma ve iyileştirme ve duyguları ifade etme, sağlıklı ilişkileri iletme ve sürdürme için daha sağlıklı başa çıkma becerilerini ve yöntemlerini öğrenme fırsatı sunar.

İlaçlar: Bazı ilaçlar, yeme bozukluğu ile ortaya çıkabilen duygudurum veya anksiyete semptomlarının giderilmesinde veya aşırı yeme ve temizleme davranışlarının azaltılmasında etkili olabilir.