Pankreasın taşları, pankreas-hepatobiliyer bölgenin kronik hastalıklarının sık görülen bir komplikasyonudur. Genel popülasyon içerisinde, olguların % 0,75’inde pankreatik taş bulunur. Gastroenteroloji alanındaki çalışmalar aile pankreatit insidansını doğrulamaktadır. Kalıtsal pankreatite ait vakaların yaklaşık olarak yarısına pankreasta taş oluşumu eşlik etmektedir. Pankreasta alkolik hasarı olan hastalarda, pankreatik taşların tespit sıklığı da yüksektir. Pankreas taşları, baş bölgesinde, daha az sıklıkla bezin gövdesinde, kuyruğunda ve geniş kanallarda oluşur.
Pankreas Taşı Nedenleri
Pankreatik taşların oluşum sürecini başlatmak için, çeşitli nedensel faktörlerin eşzamanlı eylemi gereklidir. Pankreas iltihabı, pankreas suyunun durgunluğuna neden olan herhangi bir durumdan kaynaklanır. Bunlar; tümörler ve pankreas kistlerinin konsantrasyonları olabilir. Durgunluk nedeniyle, protein fraksiyonları kanal içerisinde çökme meydana getirir. Pankreas taşlarının oluşumuna eşlik eden iyonik (esas olarak fosforik-kalsiyum) ve hormonal metabolizma bozuklukları pankreas suyunun kimyasal bileşiminde bir değişikliğe neden olur. Kalsiyum tuzları protein kitlesini pankreas kanallarına emdirerek kalsifikasyonlarına yani kireçlenmelerine sebep olur.
Pankreas Taşı Belirtileri
Pankreas taşlarının oluşumunun ilk aşamalarında, genellikle kireçlenme sürecini tetikleyen ve ona eşlik eden pankreatit belirtileri ortaya çıkar. Hastalar karın ağrısından şikayet eder. Nöbetler genellikle mide bulantısı ve kusma ile şiddetlenir. Karın ağrısına epizodik steatorrhea (dışkıda çok miktarda yağ) eşlik eder.
Pankreas Taşı Tedavisi
Tedavi her zaman konservatif önlemlerle başlar. Enflamatuar sürecin ortadan kaldırılması, kalsiyum ve fosforun değişiminin normalleştirilmesi, pankreas dokusunun ve kanallarının ödeminin azaltılması amaçlanmalıdır. Gerekirse, ikame enzim tedavisi reçete edilir, sıkı diyet gereklidir. Konservatif tedavinin arka planında, hastalar önemli ölçüde iyileşebilir, küçük pankreas taşları bağırsaklara ilerletilebilir.
Büyük pankreas taşlarının varlığında, konservatif önlemler genellikle bir iyileşme sağlamaz, konsantrasyonları kaldırmak için ameliyat gerekir. Şu anda, minimal invaziv cerrahi teknikler, örneğin, ana pankreas kanalının endoskopik olarak çıkarılmasında önemli ölçüde geliştirilmiştir. Endoskopik cerrahi hastalar tarafından daha iyi tolere edilir, uzun bir iyileşme süresi gerektirmez ancak bununla pankreastaki tüm taşları kaldıramazsınız. Operasyon sırasında pankreas dokusunun yaygın kalsifikasyonu tespit edilirse, total pankreatektomi yapılır. Bu durumda, hasta yaşam boyu ikame enzim tedavisi, insülin tedavisi almak zorunda kalacaktır.
