Nosebo Etkisi, beynin herhangi bir zarara ya da kötü bir kaynağa inanmasıyla beraber vücut tepkilerinin de bu alanda değişiklik göstermesini ifade eder. Bilim insanları, beyinin yeterince akıllı olmadığı görüşünü ortaya koymaktadır. Yeni teknolojilerin haricinde, yeni keşfedilen psikolojik yöntemlerin de insanların başka fikir boyutlarına geçmesine yardımcı olduğunun altını çizmektedir.
Plasebo etkisi; bireyin kullandığı ilaç (ilaç yerine sunulan etkisiz madde) sayesinde iyileşeceği yönündeki fikri, bu inanca paralel şekilde fiziksel ya da psikolojik olarak kullanmasıdır. Bir bakıma, kişinin iyileşeceğine kendisini inandırmasıdır. Alınan ilacın bir etkisi bulunmasa bile, kişi inancından ötürü, hem fiziksel hem de psikolojik olarak iyileşir. Plasebonun ne işe yaradığı hakkında araştırma yapan bilim insanları, plasebonun, insanlar üzerinde gerçekçi olmayan ama sonucu olumlu olan etkiler ortaya çıkardığını ifade etmiştir.
Plasebo etkisinde, beyin üzerindeki yemek, uyku ve birçok dürtü aktifleşir. Bu doğrultuda artan dopamin stimülasyonu ile birey kendisini olduğundan çok daha iyi hisseder.
Nosebo etkisinde, kişinin olumsuz durumlara yenik düşeceğine olan inancı yüzünden, vücudun zihinsel ve de fiziksel dayanıklılığına karşı zarar verici etki açığa çıkar. Yani insan olumsuz düşünceleriyle kendisine zarar verir.
Nosebo, Plasebo’nun insan bedeni üzerindeki etkinin tam tersi bir durumdur. Placebo’nun aslında Latince karşılığı “memnun edeceğim” iken, Nosebo kelimesinin Latince karşılığı “zarar vereceğim” şeklindedir.
Nosebo etkisi, bir durumun kişinin kendisine ciddi zararlar vereceğini düşünüp bu durum gerçekte oluşmadığı halde yine de beynin bu durumu olacakmış gibi düşünmesidir. Bu durum sıklıkla hasta olan kişilerin kullanacakları ya da kullanmakta oldukları ilaçların prospektüslerini inceledikten sonra herhangi bir yan etki görülmese bile yan etkilerden şikâyetçi olarak sağlık kuruluşlarına başvurmalarında görülmektedir.
Plasebo Ve Nosebo Tetikleyicileri
Plasebo ve nosebo etkilerini doğrudan ya da dolaylı olarak tetikleyen faktörler bulunmaktadır. Bunların en önemlisi; inanç ve beklentidir. Kişinin, bir konuda gerçekleşeceğine dair oluşturduğu güçlü beklenti, beyin dokusundaki hücrelerin kimyasal işleyişlerini tetikleyerek vücutta bir çeşit algı değişikliği meydana getirir. Örneğin; 2. Dünya Savaşı esnasında Henry Beecher, morfin malzemesi tükendiği zaman, ameliyat ağrılarının dindirilmesi için hastalarında tuzlu su kullanmıştır. Bu gerçeğin farkında olmayan hastalar ise sanki morfin almışcasına kendilerini, çok daha iyi hissetmiş ve ağrılarında azalma olduğunu ifade etmiştir.
Plasebo Etkisi ile Nosebo Etkisinin Farkı
Nosebo etkisi, plasebonun gösterdiği etkilerin aksine, olumsuz düşüncelerin beyin vasıtasıyla vücuda olumsuz sinyaller göndereceğinin ve bu durumun da olumsuz etkilere yol açacağını ifade eder. Nosebo etkisinde olan bir kişi, sahip olduğu sistemsel bozuklukların artmasına ve kötüye gitmesine sebep olabilir.
Plasebo etkisindeyse, kişi olumlu düşünce tarzıyla sahip olduğu fiziksel sorunların üstesinden gelebilecek şekilde düzelmeler ortaya çıkar. Özellikle sağlık problemleri üzerinde etkileri kısa sürede görülür.
