Bankacılık sektöründe yapılan her işleme yönelik olarak Merkez Bankası tarafından değerlendirmeler vatandaşlara özel olarak yapılır. Bu gibi değerlendirme ve puanlama sistemleri de günümüzde Merkez Bankası kara liste sorgulama gibi bir hizmet gerekliliğini doğuruyor. Türkiye’ de faaliyet gösteren tüm bankalar ve kredi kuruluşları Merkez Bankası tarafından yönetilen merkezi bir sisteme ortak durumda bulunuyor. Bu sistem bu kuruluşların müşterilerinin ekonomik durum bilgilerinin ve bunlar üzerinden oluşturulan puanlamalarını içeriyor ki buralardan alınacak hizmetler burada yer alan bilgiler üzerinden değerlendirmeye tabii tutuluyor. Yani bir bankanın kredi kartına ya da kredi hizmetine yönelik bir başvuruda bulunulduğunda başvuruyu yapan vatandaşın ekonomik durum bilgisi buradan sorgulanıyor ve buradaki durumuna göre onay ya da olumsuz yanıt veriliyor. İşte bu hizmetlerden yararlanan vatandaşların eğer kredi ya da kredi kartlarının geri ödemelerinde düzensizlik yaşıyor veya hiç ödemeyerek borçlu duruma düşüyor ise Merkez Bankası tarafından da kara listeye alınıyor.
Merkez Bankası Kara Liste Nedir?
Ekonomik gereklilikler nedeni ile bankacılık sektöründe sunulan ‘kredi’ nitelikli hizmetlere 21. Yüzyıl Türkiye’ sinde son derece yoğun bir talep bulunuyor. Özellikle de bankacılık sektöründe yoğun ilgi gören ürün hizmetleri;
- Kredi kartı,
- Kredi mevzuat hesabı (KMH),
- Kredi,
Şeklindedir. Bankalar tarafından sunulan bu hizmetlerden yararlanabilmek için mutlaka Merkez Bankası kara liste içerisinde yer alınmaması gerekmektedir. Merkez Bankası’ nın bu kara listesi temel olarak kredi, kredi kartı ya da KMH kullanımı gerçekleştiren ancak geri ödemesi geldiğinde almış olduğu bu borçları ödemeyen vatandaşlar yasal takip sürecine gelirse kara listeye alınır.
Ekonomik nedenler dolayısı ile bankadan kullandığı krediyi, sahip olduğu kredi kartını ya da KMH hesabına ilişkin olarak ödeme yapamayan ve bu süre 90 günü geçen kişilere ilişkin yasal takip süreci başlatılır. Bu süreç başladığında ise kara listeye girilir ve Merkez Bankası kara liste içerisinde kayıt altına alınır. Toplumda ‘kara liste’ şeklinde tabir edilen bu uygulama resmi olarak ‘şerh koyulması’ şeklinde isimlendirilir.
Merkez Bankası Kara Liste Sorgulaması Nasıl Yapılabilir?
Günümüzde dijitalleşen dünyada artık Merkez Bankası kara liste sorgulama işlemlerini yaparak, kara listede olunup, olunmadığını öğrenebilme imkanı bulunur. Bu şekilde bir sorgulamada bulunmak isteyen kişiler için sunulan farklı öğrenme kanalları bulunuyor. Bu yöntemler ise;
- Bankaya Kredi Başvurusunda Bulunmak
Bu Merkez Bankası kara liste sorgulama yönteminde kişinin, herhangi bir bankaya giderek, sunduğu kredi hizmetlerinden birisine başvuru gerçekleştirilmesi gerekir. Böyle bir başvuru durumunda bankadaki müşteri temsilcisi tarafından sistemde kredi hizmetine uygunluk sorgulaması bu kara listeden yapılacağından, eğer olumsuz yanıt gelirse bu durum kara listede bulunulduğunu gösterir.
Bankalar Arası Risk Merkezi Raporu ile Sorgulama
Türkiye’ de son yıllarda oldukça popüler hale gelen ve finans sektöründe sıklıkla kullanılan ‘Risk Merkezi Raporu’ hemen hemen tüm bankalar tarafından müşterilerine verilen hizmetler arasında yer alıyor. Bu yöntemde müşteri olunan bankanın şubesinden ya da ‘online bankacılık’ uygulaması üzerinden ‘Risk Merkezi Raporu’ talebinde bulunulur. Kısa süre içerisinde mail ve telefon aracılığı ile rapora ilişkin olarak ayrıntılı bilgilendirme banka tarafından yapılır. Merkez Bankası kara liste sorgulama yöntemlerinden birisi olan bu Risk Merkezi Raporu başvurularında sistemdeki ‘kredi puanı’ bilgisini de kapsamlı olarak öğrenebilme imkanı bulunduğundan eğer kara listede bulunulmuyor ise yapılabilecek kredi başvurularının neler olduğunu da görebilmek mümkün oluyor. Bu sorgulama yöntemini sunan bankalar tarafından ilk sorgulamada ücretlendirme bulunmaz. Ancak sonraki sorgulamalarda her yıl değişen oranlarda ücretlendirmeler uygulanır.
Merkez Bankası’na Dilekçe ile Başvuru
Diğer yöntemlere göre daha uzun süren bir Merkez Bankası kara liste sorgulama yöntemi olan dilekçe ile Merkez Bankası’ na başvuruda bulunulması sonucunda da Genel Müdürlük’ ten posta yolu
