Avian İnfluenza , Tavuk Vebası, Pestis Avium, Bird Flu adlarıylada bilininen kuş gribi, evcil ve yabani kanatlılarla memeli hayvanların büyük bir bölümünde solunum ile sindirim sistemine yönelik belirtiler gösterebilen ve ölümle sonuçlanan oldukça bulaşıcı bir hastalık olarak bilinmektedir.
Hasta tavuklarda yüksek bulaşıcılık içeren kuş gribi, ilk defa 1878 senesinde İtalya’da görülmüşür Tavuk vebası olarak adlandırılan hastalığın etkeninin bir virüs olduğu ise 1901 senesinde ortaya çıkmasına karşılık, hastalığın etkeninin memeli influenza A virüsleriyle alakalı olduğu ancak 1955 senesinde gösterilebilmiştir. Hindislerde ise ilk izolasyonun 1963 senesinde Kuzey Amerika’da yapıldığı bilinmektedir.
Kuş gribinin etkeninin Orthomyxoviridae familyasından Influenza grubuna ait olan, tek sermallı, RNA barındıran Influenza A virüsü olduğu bilinmektedir. Influenza virüslerinin A, B ve C olmak üzere 3 türü tanımlanmıştır. A tipindeki Influenza virüsünün üstünde H ve N olarak iki grup protein bulunduğu bilinir. İlk grup olan H proteininin H1-H16 arasında 16 çeşit alt tipi bulunmaktadır.
İkinci grup N tipi proteinin ise N1-N9 olarak 9 çeşit alt tipinin var olduğu bilinmektedir. Influenza A virüslerinin bu yüzey proteinlerinden taşıdıkları alt tipler doğrultusunda isimlendirildikleri bilinir. Günümüzde Influenza A virüslerinin H5 ve H7 proteinini taşıyan alt tiplerinin patojenik suşlar olarak kabul edildiği bilinir. Söz konusu kuşların yüzde 100 seviyesine varan düzeyde ölüme sebep oldukları kabul edilir. Diğer kuşların ise oldukça az bir hastalık belirtisine neden oldukları veya hiç fark edilmedikleri ifade edilir.
Bahsi geçen virüslerin antijenik yapılarında hızlı bir değişme eğilimi gözlemlenirken, düşük patojeniteye sahip olan suşlar da hızlı değişim göstererek ölümcül gerçek suşlar halini alabilir. Influenza virüsleri ılıman ve kutuplara yakın bölgelerde yaşayan insanlarda, domut ve at topluluklarında genellikle kış mevsimlerinde, tropikal bölgelerde ve subtropikal bölgelerde ise tüm sene boyunca görülebilir. Buna rağmen kanatlı canlılarda ve deniz memelilerinde influenza salgınları herhangi bir zaman diliminde ortaya çıkabilir.
Kuş Gribi Nasıl Bulaşır?
Kuş gribi hasta hayvanların akıntıları sayesinde ve özellikle dışkılarıyla direkt temaslarda, bulaşık yem, su, malzeme ve kıyafetlerle temaslarda, klinik bakımdan hastalı belirtileri bulunmayan su ve deniz kuşlarıyla temaslarda, kırık ve çatlak bulaşık yumurtalar civcivleri kuluçka makinesindeyken enfekte edildiklerinde bulaşabilir.
Kuş Gribi Nasıl Taşınır?
Kuş gribi göçmen kuşlar aracılığıyla bir ülkeden diğer ülkeye taşınabilir. Ayrıca riskli dönemler içerisinde sulak alanlara girip çıkan araç ve insanlarla birlikte yerleşim yerlerine, riskli dönemlerde avcılık faaliyetleriyle yerleşim yerlerine, hastalık belirtileri gösteren yerleşim yerlerinden kontrolsüz araç ve insan hareketleriyle diğer yerleşim yerlerine taşınabilir.
Kuş Gribi Virüsü Dış Ortamlarda Nasıl Yaşar?
Kuş gribi virüsü çevresel ortamlarda serin olan ve nemli koşullara sahip olan yerlerde canlılıklarını uzun süreler boyunca, karkaslardaki ortam sıcaklıklarında ise bir kaç gün canlılığını koruyabilir. Virüs buzdolabı sıcalıklarında 23 güne kadar canlılığını korurken, et ürünlerinde merkez iç sıcaklığının 71 dereceye çıktığı bir ısıl işlem uygulamalarında 1 saniyelik süre inaktivitasyon adına yeterli olur.
İnsanlarda Kuş Gribi Belirtileri Nelerdir?
Mevsimsel griple oldukça benzer yanları bulunan kuş gribinin sonuçları oldukça farklıdır. Kuş gribi görülen hastalarda alt solunum yollar ile akciğer tutulmasına bağlı biçimde zatürre, solunum yetmezliği ve diğer organların etkilenmesi görülebilir.
Virüsün bulaşmasından sonra kuluçka süreleri insanlarda 3 ila 10 gün arasında değişiklik gösterebilir. Bahsi geçen sürenin sonunda gözlemlenen belirtiler ise, ateş, öksürük, yaygın kas ağrısı, solunum güçlüğü, boğaz ağrısı ve karın ağrısıyla ishal olarak kendini gösterir.
Belirtilerin görülmesinden hemen sonra zaman kaybı yaşanmadan acilen bir doktora görünmek gerekir. Hastalığın tanısının erken konulması durumunda tedavi olasılığı yükselebilir.
İnsanlarda Kuş Gribi Tedavisi
Kuş gribi olan hastalarda, hastalığın erken dönemlerinde etkili olan ve doktor kontrolünde kullanımına izin verilen bazı ilaçlar bulunur. Bunların yanı sıra, sağlık kuruluşlarında hastalığın belirtilerinin hafifletilmesi için destekleyici nitelikte tedavilerde uygulanır.
