Hipertiroidizm, vücuttaki tiroid bezinin aşırı çalışmasını ifade eder. Boğazımızda konumlanan ve bir kelebeğe benzeyen tiroid bezinin, tiroid hormonlarını aşırı ürettiği ve bazen tirotoksikoz olarak adlandırılan bir durumdur. Tiroid bezi metabolizmamızı düzenleyen tri-iyodotironin (T3) ve tiroksin (T4) hormonlarını üretir. Beyinde bulunan hipofiz bezi, bu hormonların üretimini tiroid uyarıcı hormon (TSH) adı verilen bir kimyasal salgılayarak düzenler. Bu hormonlar vücudun enerji metabolizmasında görev alır, büyüme ve gelişmeyi sağlar.
Hipertiroidizm Nedenleri Nelerdir?
Graves hastalığı: Graves hastalığı otoimmün inflamatuar bir hastalıktır ve hipertiroidizmin en sık görülen sebebidir. Üst göz kapaklarının şişmesi ile birlikte karakterizedir. Graves hastalığı, tiroid bezi tarafından aşırı tiroid hormonunun salınmasına neden olur. Bu durum, kanda bulunan antikorlar nedeniyle oluşur, bez üzerindeki belirli aktive edici bölgelere yapışır, bu da aşırı salgı ile sonuçlanan tiroid bezinin büyümesini tetikler.
Toksik nodüler guatr: Hipertiroidizmin ortaya çıkmasının bir başka nedeni de tiroid bezindeki nodüllerin kademeli olarak büyümesidir. Bu nodüller düzenleyici mekanizmalarını yitirir ve tiroid bezinin aktivitesini arttırır, bu da tiroid hormonunun aşırı salgılanmasına neden olur. Multinodüler guatr olarak da bilinir.
Bağışıklık sistemi hastalıkları: Tiroid veya bağışıklık sistemindeki bazı viral enfeksiyonlar da hipertiroidizmin bir nedeni olabilir. Tiroidit olarak da bilinen bu durum, bez tarafından depolanmış tiroid hormonunun kana karışmasına neden olabilir.
Aşırı iyot: Dezenfektanlar ve X-ışını gibi çeşitli kaynaklardan bilerek veya istemsiz olarak fazla iyot tüketilmesi de hassas kişilerde hipertiroidizme yol açabilir.
- Artan metabolizma hızı: Tiroid hormonları, vücuttaki metabolik süreçlerin hızlanmasına önemli ölçüde katkı sağlar. Fazla salgılanan tiroid hormonu, vücut fonksiyonlarını hızlandırma eğilimindedir. Hipertiroidizm sonucu aşırı aktif metabolizma, öncelikle aşırı enerjik bir vücuda yol açabilir. Bunun sonucunda ise genel vücut yorgunluğu oluşur.
- Guatr: Genişlemiş tiroid bezi nedeniyle, Graves hastalığına yakalanan insanlar, “guatr” olarak da bilinen boyun çizgisinin önünde şişlik yaşayabilirler. Bazı hastalarda, gözlerinin büyümüş ve çıkıntılı görünmesine neden olan üst göz kapaklarında şişkinlik oluşabilir.
Hipertiroidizmi olan bireyler ayrıca aşağıdakiler gibi başka belirtiler de yaşayabilir:
- Üst kol ve uyluk kaslarında zayıflık
- Kalp çarpıntısı
- Sinirlilik
- Isıya dayanıksızlık
- Terlemede artış
- Ellerde titreme
- Nefes darlığı
- Anksiyete
- Sinirlilik
- Uykusuzluk
- İnce ve kırılgan saçlar
- Tekrarlanan bağırsak hareketleri
- İyi bir iştahla bile kilo kaybı
- Kadınlarda, düzensiz adet döngüsü
Hipertiroidizmin teşhis yolları ise şunlardır:
-
- Fiziksel testler: Hipertiroidizm teşhisi, genellikle genişlemiş tiroid bezi ve hızlı atan nabzı tespit eden basit bir fiziksel test yapılabilir. Dahaönce de belirtildiği gibi Graves hastalığında gözlerde bazı anormallikler sergileyebilir.
- Laboratuvar testleri: Hekim ayrıca tri-iyodotironin (T3), tiroksin (T4) ve TSH düzeylerini doğrulamak için laboratuar testi de yapar. Aşırı aktif tiroid bezi üzerinde yapılan testler, normal olarak kan dolaşımında düşük seviyede TSH ve yüksek düzeyde tiroid hormonu ile sonuçlanır.
- Tarama: Ayrıca, doktor temel neden ve gerekli detayları ortaya çıkarmak için tiroid taraması da yapabilir.
