Mikrop, virüs ya da parazit barındıran yiyecekler tüketerek zehirlenen insanların sayısı aslında sandığınızdan çok daha fazla. Her yıl milyonlarca insan gıda zehirlenmesi yaşarken, bunların pek çoğu tıbbi tedavi olmadan düzeliyor.
Yemek yedikten sonra mide bulantısı, kusma ya da ishal gibi belirtileri birkaç saat sonra görebilirsiniz. Fakat kimi zaman belirtiler günler, hatta haftalar sonra ortaya çıkabilir. Bu da haliyle durumun teşhis edilmesini zorlaştırıyor. Aynı zamanda aynı yemeklerin insanlar üzerinde farklı etkileri olabilir. Kimisi birkaç ısırık alıp kötüleşirken, kimisi çok fazla yemesine rağmen hiçbir belirti görülmez.
Yemek zehirlenmesinin riskleri özellikle bağışıklık sistemi zayıf ya da yaşlı insanlarda daha yoğun ortaya çıkar. Peki yemek zehirlenmesi, gıda zehirlenmesi neden olur?
Gıda Zehirlenmesinin Nedenleri
Gıda zehirlenmesinin nedeni bakteriler, virüsler ya da parazitlerdir. Yetişirken, paketlenirken, kargolanırken, saklanırken ya da pişirilirken, yani gıdada her aşamada bulunabilirler Belli yiyecekler zararlı bakterilere daha çok açıktır. Örneğin pişmemiş yumurta, pastörize olmayan süt ve meyve suyu, belli peynir türleri ve az pişmiş et buna en iyi örnektir.
Kimi zaman tek bir bozuk yumurta bütün bir menemeni etkileyebilir ve riski çoğaltabilir. Aynı zamanda yemek yaparken ellerinizi ve kesme tahtanızı yıkamamanız da riskleri artırır.
Gıda zehirlenmesi yaz aylarında daha çok yaşanır çünkü yemekler daha kolay bozulur. Örneğin pikniğe ya da kampa gittiğinizi varsayalım. Pek çok kişi yanında az pişmiş yumurta ve benzeri gıdalar da götürür. Üstelik bu bölgelerde sabun ile suya erişimimiz de olmaz. Bu da haliyle bakterilere yol açar.
Gıda Zehirlenmesinin Yaygın Nedenleri
Her 5 gıda zehirlenmesi vakasının 4’ünde neyin sebep olduğunu bulamazsınız. Bu sorun değil çünkü muhtemelen kendi kendinize iyileşeceksiniz fakat kimi zaman daha ciddi virüsler de olabiliyor.
Bunlardan birisi mide gribi olarak da bilinen Nörovirüs ve pek çok gıda zehirlenmesi de onun yüzünden yaşanıyor. Nörovirüs bozuk gıdalardan bulaşabildiği gibi, hastalıklı insanların dokunduğu yüzeylerden de geçebiliyor. Dolayısıyla evinizde hasta birini ağırladıysanız özellikle mutfağı temizlemeniz gerekir. Nörovirüsün belirtileri 12-48 saat içinde çıkmaya başlarken, hastalık da genellikle 1-3 gün arası sürer.
Salmonella da aynı zamanda gıda zehirlenmesi denilince akla gelen ilk bakterilerden birisi. Özellikle az pişmiş et ve yumurtada ortaya çıkarken, pastörize edilmemiş süt ve peynirler de tehlike saçıyor. Belirtiler 1-3 gün içinde başlıyor ve bir hafta kadar da devam ediyor.
Yukarıda saydığımız bakteriler aslında çok tehlikeli değiller ve çoğu zaman zehirlenme kendi kendine geçiyor. Fakat bir de daha ciddi virüsler bulunuyor. E.coli. olarak da bilinen Koli Basili de bunlardan birisi ve hayvanların bağırsaklarında bulunan bir bakteri. Az pişmiş etten, pastörize edilmemiş sütten ya da hayvan dışkısıyla temas etmiş her türlü gıda ve içecekten koli basili kapma olasılığınız bulunur.
Aynı zamanda Listeria bakterisi de tehlike saçar fakat koli basiliye göre daha az yaygındır. Listeria buzdolabı ya da derin dondurucu gibi soğuk bölgelerde gelişirken, çiğ ya da pastörize edilmemiş peynirlerde, dondurmada, sosisli sandviçte bulunur. Ciddi bir Listeria enfeksiyonu oluştuğunda belirtiler bazen aylar boyunca bile ortaya çıkmaz. İshal ve kusmanın yanı sıra farklı belirtiler de görülebilir. Listeria ölümcül olabildiği gibi, eğer yüksek ateşle birlikte boyun tutulması yaşarsanız antibiyotik kullanmanız gerekebilir.
Eğer siz de gıda zehirlenmesi yaşadığınızdan şüpheleniyorsanız, mutlaka doktorunuza danışın.
