Çölyak hastalığı, genellikle kalıtsal olarak görülür. Gıda alerjisi olarak bilinen bu rahatsızlığın tam olarak tedavisi yoktur. Ancak, belirtilerinin en aza indirilmesi, düzenli beslenme ve tedavi ile mümkün olabilmektedir. Bu yazıda, çölyak hastalığının nedenleri, tedavileri ve belirtilerine dair tüm detayları bulacaksınız.

Çölyak hastalığı nedir?

Çölyak hastalığı, ince bağırsakların işlevini yerine getirmesini engeller. Bağırsaklar, besinlerin emilimini yeteri kadar yapamaz. Bu kişilerin, glutene karşı hassasiyetleri bulunmaktadır. Gluten bir protein türüdür. Bu proteine karşı hassasiyeti olan kişilerin, gluten içeren besinleri tüketmeleri sağlık açısından büyük riskler taşımaktadır. Gluten içeren besinler tüketildiğinde, bu durum ince bağırsaklarda zamanla iltihaplanmalara yol açar. İnce bağırsağın yapısı bozulur ve bağırsak besin emilimini yerine getiremez. Bu reaksiyonlar sonucu, kişi de ilk olarak karın ağrısı ve ishal görülmektedir. Genetik bir hastalık olan Çölyak, tek yumurta ikizlerinde daha çok görülen bir hastalıktır.

Çölyak hastalığı belirtileri neler?

Çölyak hastalığının  kişiden kişiye göre etkileri değişkenlik göstermektedir. Hastalığın belirtileri, yıllar sonra da ortaya çıkabilmektedir. Çölyak hastalığı belirtileri şunlardır;

1. Hastalardan duyulan en yaygın şikayetler, karın ağrısı ve ishaldir.
2. Ayakta ağrılara neden olur.
3. Topuk bölgesinde uyuşukluk ve batmalar görülür.
4. Ağız içerisinde aft oluşur.
5. Karında şişkinlik hissi görülür.
6. Kansızlık görülür.
7. Kilo kaybı oluşur.
8. Nadiren de olsa gece körlüğüne yol açabilmektedir.
9. İştah kaybı görülür.
10. Vücutta döküntüler çıkar.
11. Mide ülserine yol açabilir.
12. Kemiklerde ve eklemlerde ağrı oluşur.
13. Çocuklarda büyüme geriliğine neden olur.
14. Çocuklarda davranış bozukluklarına yol açar.

Çölyak hastalığı neden olur?

Çölyak hastalığı, her ne kadar sık rastlanan bir hastalık olsa da halk arasında pek bilinmeyen bir hastalıktır. Karın şişliği ve ağrı yaşayan çoğu kişi, bu belirtilerin gluten hassaslığından ötürü olduğunu bilmiyor. Çölyak hastalığı, ince bağırsağın yapısının bozulması sonucu meydana gelir. Gluten proteini, aynı zamanda bağışıklık sistemini etkilemektedir. Genetik olarak görülebilen bir hastalıktır. Çölyak hastalığı, duygusal bunalım sonucu, ameliyat sonrası, hamilelik ya da viral enfeksiyon nedenli görülebilmektedir.

Çölyak hastalığı korunma yolları

Çölyak hastalığı alerjik bir hastalıktır. Bu hastalığın belirtilerinin en aza indirilmesi doğru beslenmeyle mümkün olmaktadır. Ailesinde çölyak hastalığı olan bireyler, ambalajlı besinleri tüketmemeleri gerekmektedir. Gluten içeren besinlerin vücuda alınmaması ince bağırsak hasarının oluşmasını engellemektedir. Bu rahatsızlık, kadınlarda çok daha fazla görüldüğünden, kadınların beslenmelerine daha dikkat etmeleri gerekiyor. Dengeli beslenme ve kaliteli bir yaşam ile çölyak hastalığının görülme riskleri de büyük ölçüde azaltılmaktadır.

Çölyak hastalığı risk grubu

• 30'lu yaşlı kişilerde
• Otoimmun hastalığı olanlarda,
• Çoğunlukla kadınlarda,
• 10 ve üzeri yaş çocuklarda,
• Ailede IgA yetmezliği olan kişilerde hastalığın görülme oranı fazladır.

Çölyak hastalığı tanısı nasıl konur?

Çölyak hastalığı tanısı, her yaşta kişilere konabilmektedir. Çoğunlukla, 30'lu yaşlardaki kişilerde ve 10 aylık çocuklarda görülmektedir. Hastalığın fark edilmesi, ortaya çıkan belirtiler sayesindedir. Belirtileri taşıyan hastaların, vakit kaybetmeden konusunda uzman doktora muayene olmaları önemlidir. Hastalığın doğru teşhis edilmesi, tedavi süreci ve kişinin sağlığı açısından gereklidir. Çölyak hastalığı, diğer alerjik hastalıkların test edildiği gibi alerji testleriyle teşhis edilememektedir.

Çölyak hastalığı nasıl tedavi edilir?

Hastalığın teşhis edilmesinden hemen sonra, sıkı bir diyet uygulanmaktadır. Bu diyet glutensiz diyet olarak adlandırılmaktadır. Bu sayede, ince bağırsağın hasar gören yüzeyinin tedavi edilmesi sağlanır. Hastalar, gluten içermeyen besinler tükettikçe, şikayetlerde azalmaktadır. Hastalığın belirtilerinin görülme oranı; yaşa, cinsiyete ve diğer faktörlere bağlı olarak değişebilmektedir. Gluten proteinine karşı alerjisi olan kişilerin, hastalık belirtileri yıllar sonra ortaya çıkabilmektedir. Belirtileri çok geç ortaya çıkan bu hastalığın iyileşme süresi de uzun sürmektedir. Kişi, diyetini yaşamı boyunca devam ettirmelidir. Aksi takdirde, bu hastalık, başka rahatsızlıkların tetiklenmesine yol açabilir.  Hastalığın tedavi edilmesinde alternatif yöntemler uygulanması, kesinlikle tavsiye edilmemektedir.

Çocuklarda çölyak hastalığı 

Küçük yaşlarda da görülebilen bu hastalık arpa,yulaf ve buğday gibi gluten içeren proteine karşı alerjik bir reaksiyondur. Bu hastalık çocuklarda büyüme geriliğine neden olabilmektedir. Bulantı,karın ağrısı,ishal ve davranış anormallikleri gibi belirtilerle ortaya çıkmaktadır. Görülen bu belirtiler, ergenlik dönemine girilmesiyle birlikte azaltma göstermektedir. Ancak bu hastalıkta belirtiler azalsa bile tedavi sürecine başlanması gerekmektedir. Hastalığın teşhisi yapıldıktan sonra, gluten içeren besinler çocuklara verilmemelidir. Kefir probiyotik bakımından zengin bir gıda olduğundan, çocuklara tavsiye edilmektedir.

[su_accordion][su_spoiler title="KAYNAKLAR" open="no" style="default" icon="plus" anchor="Kaynaklar" class=""]

• www.colyak.org.tr
• hsgm.saglik.gov.tr[/su_spoiler] [/su_accordion]