Bilim insanları, yeni gelişmelerin ışığında doğada çözünmeyen, çevre kirliliğine sebep olan plastikleri çözebilecek enzim icat ettiler. Plastik şişelerin ana maddesi olan PET’lerin doğa içerisinde çözünmesi yüz yıl sürebilmektedir. Fakat “PETase” adı verilen enzim plastik maddeleri birkaç günde çözündürmek gerçek olabilir. Bu plastik maddelerin geri dönüşümünde bir devrim ortaya çıkararak plastiklerin daha doğru bir şekilde tekrardan kullanılmasını sağlayabilir.
Japonya’da çöplük içerisinde keşfedilen bu PETase enzimi, doğa içerisinde PET “yiyen” bakteri tarafından salgılanmaktadır. Ideonella sakaiensis adı verilen bu bakteri, plastik yiyerek ortaya çıkarttığı enerji ile yaşamını idame ettirmektedir.
PETase adı verilen bu bakteri araştırmacılar tarafından 2016 senesinde Japonya’da bulunan Sakai’de ki liman kentinde bir plastik geri dönüşüm merkezinde bulunmuştur.
Araştırma içerisinde yer alan Prof. John McGeehan, plastik maddesinin sadece 50 senedir doğa üzerinde büyük boyutlarda varlığına dikkat çekerken, aynı zamanda bu sürenin Ideonella sakaiensis bakterisinin evrimini tamamlaması için çok kısa bir süre olduğunu ifade etmiştir. PET’lerin dâhil olduğu bu plastik grubu içerisinde yer alan polyesterler doğada çok miktarda bulunmaktadır.
Portsmouth Üniversitesi’nde çalışan öğretim üyesi Prof. McGeehan polyesterlerin bitki yapraklarını koruduğunu, bu bakterilerin ise milyonlarca yıldır plastikleri yemek için evrimleştiğini, ancak polyesterlerden PET yemeye evrilmelerinin beklenmedik hızda gerçekleştiğini ifade etmiştir.
Bilim insanları PETase adı verilen bu enzimin çalışma prensibini açığa çıkardıktan sonra ufak eklemeler sayesinde bu enzimi çok daha verimli bir hale getirmiştir. Bu durum, PETase enziminin evriminin henüz tamamlanmadığını, yarım asırlık bu kısa süre zarfında yalnızca bu kadar evrimleşebildiğini ortaya koymaktadır.
Araştırmacılar PETase enzimini PET’e alternatif sunmak adına geliştirilen bitki kökenli PEF plastiğinde denediğinde ise bir sürprizle daha karşı karşıya kalmış ve PETase enzimi, PET’leri çok daha başarılı bir şekilde çözmüştür.
Ideonella sakaiensis adı verilen bakterilerin ürettiği ve PETase adı verilen bu enzimin endüstriyel düzeyde üretilmesi için en az birkaç sene zamana ihtiyaç bulunmaktadır. Çalışmalar PET’i çok daha hızlı bir şekilde çözebilen bir şekle getirilmesi için çalışılmaktadır.
