ARBİTRAJ NEDİR
Arbitraj nedir sorusuna yanıt vermek istediğimiz de; Finansal piyasaların hızla gelişmesi, hem finansal ekipmanları hem de finansal piyasalarda yatırım ve kazanç imkanlarını gün geçtikçe artırmaktadır. Küreselleşmenin hızla fazlalaştığı son 5 ile 10 yıldır fazlaca işittiğimiz ve popülaritesi artan arbitrajı bu yazıda sade ve kolay örneklerle destekleyerek ifade etmeye çalışacağız.
Arbitraj Nedir?
Arbitraj, herhangi mali bir değeri olan metayı bir piyasada ucuzdan alıp, aynı metayı, aynı anda, risk almadan, farklı bir piyasada daha yüksek bir fiyattan satarak kazanılan getiriye denmektedir. Arbitraj fırsatı ender olarak, genellikle anlık olarak yüksek arz veya talebin piyasa dengesini alt üst etmesinden kaynaklanmaktadır. Birkaç örnek verip arbitrajı kademe kademe daha anlaşılabilir hale getirmeye çalışalım. Arbitrajı spekülasyondan ayıran en önemli neden risk üstlenilmemesi olarak gösterilir.
Arbitraj Nasıl Yapılır?
İzmir’de Amerikan Doları, 2 TL, Bursa’da da Amerikan Doları 2,10 TL olsun. Aklını kullanabilen girişimciler bu durumdan kazanç elde edebilmek için hiç risk almadan aynı anda İzmir’den Doları alıp Bursa’da da doları satması gerekmektedir. Yapılan Bu işleme teoride Yer Arbitrajı (İki Uçlu Arbitraj) olarak ifade edilmektedir.
Arbitraj işlemleri yukarıda verdiğimiz örnek gibi yalnızca spot piyasalarda (anında alım satımın gerçekleştiği piyasalar) gerçekleşmemektedir. Bunun yanında arbitraja söz konusu olabilecek mali bir metanın spot fiyatı ile vadeli satış fiyatı arasında da bir farktan da kaynaklanabilmektedir. Yani fiyatların, teorik fiyatlardan farklılaşması sonucunda da arbitraj imkanı doğmaktadır. Bu işlem teorik olarak hesaplanan ve olması gereken vadeli fiyattan düşük veya yüksek nüksetmesinden dolayı arbitraja olanak doğurması sonucu oluşmaktadır.
Bir de spot piyasalar ve vadeli piyasalardaki arbitraj olanağının hesaplanmasına dair bir örnek vererek açıklamak istersek;
Vereceğimiz misalde arbitraj imkanı bulunup bulunmadığını aşağıdaki formülle tespit etmeye çalışacağız. Eğer formülün iki tarafında da eşitlik varsa arbitraja olanak bulunmadığı ve fiyatların doğru yorumlandığı yorumunu ifade edebiliriz. Aksi durumda, yani formülün iki ucunda eşitlik sağlanamayacaksa eksik değerli olduğunu fark ettiğimiz para birimlerinde işlemler yapabilmekteyiz.
FORMÜL: (Spot Fiyat – Vadeli Fiyat) / Vadeli Fiyat = Dolaylı Kotasyon Para birimi Faizi / Dolaysız Kotasyon Para Birimi Faizi
